Chùa và động Am Tiên tọa lạc ở lưng chừng núi,ôichùacổtronghangđávàgiếngnướcgiảioankhôngbaogiờcạ群力站街 quay về hướng Tây Nam. Phía trước có hồ nước lớn uốn lượn, bao bọc xung quanh là những dãy núi đá vôi trùng điệp. Nơi đây, ngoài thờ Phật còn thờ Thiền sư Nguyễn Minh Không, người có công tu sửa động và dựng chùa.

Theo sử sách, vào thế kỷ thứ 10, động này vốn là ngục đá, dưới thời nhà Đinh dùng làm nơi nhốt hổ để xử người có tội. Sau khi lên ngôi, Đinh Tiên Hoàng giao cho 2 cha con võ sư Trương Ma Ni và con trai là phò mã Trương Ma Sơn phụ trách cải tạo nơi hiểm trở này thành một pháp trường xử án.

Ngay dưới chân núi là Ao Giải, nơi vua nuôi cá sấu để ném những kẻ có tội xuống ao. Đây cũng là nơi vua Lê Đại Hành nhốt các tù binh nhà Tống xâm lược Đại Cồ Việt năm 981. Ngoài ra, trong khu vực còn có hang Muối, hang Tiền... là nơi vua cất giữ lương thực, ngân khố quốc gia thời Đinh Lê.

Hiện nay, trước cửa động có 3 tấm bia đá. Trong đó, có một tấm bia cổ (thời Lý), chữ khắc đã mờ và một tấm bia dựng thời vua Đồng Khánh, chữ viết còn rõ ràng, nói về việc tu sửa chùa và động.

Động Am Tiên gồm hai lớp. Lớp ngoài chạy dài là cửa động, lớp trong ăn sâu vào lòng núi, hẹp hơn là động chính với hình bát úp, có thể chứa hàng trăm người, và động có nhiều nhũ đá hình thù khác nhau.

Động chia thành nhiều không gian thờ tự khác nhau. Ở cửa động đặt hai vị hộ pháp hai bên, ban thờ Đức ông ở bên tay trái, ban thờ Thánh Hiền ở bên phải, và chính giữa động là ban thờ Phật. Lùi về phía sau là ban thờ Tam Toà Thánh Mẫu. Các tượng Phật và tượng Mẫu đều được tạc bằng đá.

Phía sau điện Phật trước kia có một hang sâu thăm thẳm, cửa hang nhỏ chỉ bằng miệng thúng, không ai dám xuống, nhân dân ở đây quen gọi là “họng rồng.” Hang này hiện nay đã được cải tạo, mở rộng, có bậc lên xuống, và dưới cùng có một giếng nước trong vắt, được đặt tên là giếng “Giải oan” không bao giờ cạn nước.

Giếng “Giải oan” là một giếng cổ rất linh thiêng. Tương truyền những ai có nỗi oan khuất khi đến đây soi mình xuống giếng thì mọi nỗi oan khuất sẽ được tiêu tan.

Đặc biệt, nơi đây cũng liên quan đến cuộc đời của một người phụ nữ hết sức đặc biệt, đó là thái hậu, hoàng hậu Dương Vân Nga, người phụ nữ duy nhất làm hoàng hậu cho hai triều vua và làm thái hậu cho hai đời vua. Những năm cuối đời Dương Vân Nga đã đến đây tu hành. Nơi đây tĩnh mịch, hoàn toàn cách biệt và hết sức yên tịnh, nên tên gọi được gọi là “Tuyệt tịnh”.

Không những thế, khu du lịch động Am Tiên gắn liền với giai thoại tình yêu của chàng phò mã Trương Quán Sơn và công chúa Đinh Phù Dung. Từ năm 2011 nơi đây đã nhanh chóng trở thành điểm đến hấp dẫn được giới trẻ gọi là Tuyệt Tịnh Cốc. Để thuận tiện cho du khách khám phá thung lũng, hồ nước phía dưới động Am Tiên hai đường hầm xuyên núi được tạo ra.

Tuyệt Tịnh Cốc, phần lớn là thung lũng ngập nước, được bao bọc xung quanh bởi vách núi đá, tạo nên cảnh đẹp như ‘chốn bồng lai tiên cảnh’ thu hút du khách mỗi khi đến Cố đô khám phá. Đứng từ động Am Tiên nhìn xuống, bạn sẽ nhìn được bao quát không gian sơn thủy hữu tình đầy thơ mộng phía dưới.